Nguyên nhân: 

Đa số do tình chí uất kết, đờm khí ngưng trệ ở họng gây nên.

Chứng trạng chung: Họng không sưng nhưng khi nuốt vào có cảm giác như có vật gì vương vướng, giống hình hạt mơ (ô mai – mai hạch), khạc không ra, nuốt không xuống.

Sách ‘Xích Thủy Huyền Châu – Yết Hầu) viết: “ Chứng Mai hạch khí, trong họng như có vật cứng”.

Sách ‘Cổ Kim Y Giám’ (mục Mai Hạch Khí) viết: “Chứng mai hạch khí, trong họng bị vướng, khạc không ra, nuốt không xuống, giống như hình hạt Ô mai”.

Nữ giới 30 – 50 tuổi dễ mắc bệnh hơn.

Triệu chứng:

Trên lâm sàng thường gặp hai loại sau:

1- Can khí uất trệ

Triệu chứng: Tự cảm thấy trong họng như có vật gì lạ hoặc có cái gì vướng, khạc không ra, nuốt không xuống, tinh thần uất ức, không ăn uống được, ngực đầy, hông sườn đầy trướng, mỗi khi tức giận thì bệnh khó chịu hơn, lúc nhẹ, lúc nặng, lưỡi đỏ nhạt, rêu lưỡi trắng nhạt, mạch Huyền. Kiểm tra vùng họng không thấy có gì khác thường.

Điều trị: Sơ Can, hành khí, giải uất.

Phương thuốc: Dùng bài Việt Cúc Bảo Hòa Hoàn gia vị 

2- Can uất tỳ hư

Triệu chứng: Tự cảm thấy trong họng có vật gì vướng, tinh thần uất ức, hay tức giận, suy nghĩ, gầy ốm đi, kinh nguyệt không đều, lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng nhạt, mạch Huyền Tiểu, có lực. Kiểm tra họng không có gì bất thường.

Điều trị: Sơ Can, giải uất, lý khí, kiện Tỳ.

Phương thuốc: Dùng bài Tiêu Dao Tán gia vị hợp bán hạ hậu phác thang

Sài thồ 12g, bạch truật 12g, bạch thược 12g, quy đầu 12g, trần bì 8g, trích thảo 6g, sinh khương 12g, bạc hà 8g, bạch linh 12g, bán hà 8-16g, hậu phác 8-12g, tô nghạnh 6-12g

3.Âm hư

Triệu chứng: Bệnh nhân có cảm giác có đờm vướng họng, tim đập nhanh hồi hộp, đôi khi có cơn khó thở miệng ríu ho ngj khô, người gầy hai gò mỏ đỏ, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế vô lực

Sài hồ 20g, hoàng cầm 12g, thiên môn 16g, mạch môn 16g, sa sâm 16g, đan sâm 12g , sinh địa 12g, bạch linh 12g, hậu phác 15g, cam thảo 6g

Cảm nhận thấy khi nuốt nước bọt suông, còn khi ăn và uống lại hoàn toàn bình thường. Các triệu chứng phụ kèm theo loạn cảm họng có thể là: ngứa họng, đau mỏi cổ, tê vai gáy, đầy bụng, ăn kém ngon, ợ hơi, trầm cảm, cảm giác tức ngực…

Bệnh nhân loạn cảm họng thường phàn nàn có cảm giác khó thở như không hít được không khí vào phổi, nuốt nước bọt cảm giác có dị vật, xương… nằm ngang cổ họng, cứ phải khịt khạc liên tục nhưng khi ho khạc thì không có gì cả.

Nguyên nhân của loạn cảm họng

Loạn cảm họng có thể do rất nhiều nguyên nhân gây ra khi bị các yếu tố kích thích như các bệnh hoặc tổn thương ở ngay vùng họng, răng, miệng hoặc xa hơn như ở thực quản, thậm chí ở dạ dày – ruột, ở cột sống cổ và bao gồm cả các rối loạn chuyển hóa hay nội tiết.

Điều trị

Trước một bệnh nhân loạn cảm họng, thầy thuốc thường phải khám xét rất kỹ để có thể loại trừ hết mọi nguyên nhân thực thể như: hóc xương thật, viêm amiđan mạn tính, dài mỏm trâm (một loại bệnh lý bẩm sinh), viêm mũi xoang, bị ung thư giai đoạn đầu hoặc khối u lành gây chèn ép ở họng, dấu hiệu báo trước bệnh của tuyến giáp trạng…Sau đó mới được nghĩ đến những nguyên nhân do rối nhiễu tâm lý như: ưu bệnh, ám sợ, hysteria, stress tâm lý như thất tình, làm ăn thua lỗ…

Loạn cảm họng thường gặp ở những người có phản xạ nhạy cảm ở niêm mạc hạ họng nhất là sau một đợt viêm họng kéo dài. Khi khám thực thể một điều khó khăn đặt ra là miệng họng, amiđan, lưỡi bệnh nhân hoàn toàn bình thường.

Loạn cảm họng thường gặp ở phụ nữ tuổi 40 – 50 trong giai đoạn tiền mãn kinh mắc bệnh nhiều hơn hoặc ở những nam giới hay hút thuốc lá và uống rượu. Bệnh nhân có tiền sử đau bao tử đã được mổ nội soi cũng đóng góp làm tăng số lượng bệnh nhân bị loạn cảm họng.

Việc điều trị loạn cảm họng nên cố gắng tìm ra nguyên nhân để giải quyết.

Nếu nguyên nhân gây ra loạn cảm họng được tìm thấy như viêm amiđan mạn tính, dài mỏm trâm… thì việc phẫu thuật loại bỏ các nguyên nhân này đồng nghĩa với bệnh nhân khỏi bệnh.

Điều trị nội khoa bằng các thuốc giảm phù nề như anphachymotrysin, kết hợp với các thuốc giảm đau, an thần, điều chỉnh rối loạn nội tiết…Tâm lý liệu pháp được áp dụng ở những bệnh nhân có hội chứng loạn cảm họng được xác định là do nguyên nhân này rất có hiệu quả.